Madaxa ciidamada Abdel Fattah al-Burhan ayaa sheegay in uu la hadlay hogaamiyaal dhowr ah oo ka codsaday in si nabad ah muwaadiniintooda looga soo daad gureeyo. Garoonka caalamiga ah ee ugu weyn caasimadda Khartoum, ayaa si kastaba ha ahaatee, lagu bartilmaameedsaday duqeymo culus, waxaana loo baahan doonaa diyaarado milateri.
Pentagon-ka ayaa sheegtay in ay ciidamo dheeraad ah u rari doonto saldhigga ciidamada badda ee gacanka cadmeed ee dalka Jabuuti si ay ugu diyaar garoobaan daad gureynta shaqaalaha safaarada Mareykanka ee suurtagalka ah.
In ka badan 400 oo qof ayaa ku dhintay kumanaan kalena waa ay ku dhaawacmeen tan iyo markii uu dagaalka billowday. Dagaalada waddooyinka, duqaymaha cirka iyo hubka culus ayaa sii socda inkastoo xabbad joojin ay ku dhawaaqeen labada SAF iyo Ciidamada Taageerada degdega ah (RSF).
Sugidda mudnaanta koowaad ee garoonka diyaaradaha ee daad-gureynta: Diblomaasi hore oo EU ah
James Moran, danjirihii hore ee Midowga Yurub ee Gacanka iyo Waqooyiga Afrika, ayaa u sheegay Al Jazeera in intii lagu jiray daadgureynta Liibiya xilligii Guga Carabta, "xaaladu waxay ahayd mid aad u xun laakiin ma ahan mid halis ah sida xaaladda Khartoum" oo ah tan ugu weyn. Magaalooyin ku yaal Liibiya waxay heli jireen deked.
"Qof walba wuxuu ku sugnaa xeebta, waxaana suurtagal ah in la isticmaalo maraakiibta si ay dadka uga soo saaraan [badda]. Dhanka Suudaan, Khartoum waxay dekedda u jirtaa 800km; aad bay u adagtahay duruufahaas jira in dadka laga soo saaro Khartoum ilaa xeebta. Waa waddo dheer, marka waa inaad ku tiirsan tahay halkan ugu horrayn duulista, "Moran ayaa yidhi.
"Oo haddii aan ogaano in garoonku uusan ammaan ahayn hadda, la yaab ma leh in Mareykanka iyo kuwa kale ay ka shakisan yihiin in dadka hadda la soo saaro ilaa garoonkaas la sugo.
"In la sugo garoonkaas, iyo in la hubiyo in dhabbaha diyaaraduhu ku ordaan uu ku filan yahay inuu u oggolaado diyaaradaha militariga inay soo degaan - waxaana qabaa in diyaaradaha militariga loo isticmaali doono inta badan kiisaska si dadka looga saaro - taas oo la sameeyo, waa mudnaanta koowaad."
"Khartuum kaliya ma ahan meesha ay ku sugan yihiin ajaanib; waxaa jira gobollo kale oo ay dadku ka war sugayaan safaaradahooda sidii ay ku tagi lahaayeen caasimadda oo ah halka uu dagaalku ku badan yahay, ka dibna laga saaro,” ayuu yiri Morgan.
“Dagaalku wuxuu ku soo xoomay agagaarka aagga taliska guud ee ciidanka, taas ayaana ku xigta garoonka diyaaradaha. Madaarku waxa ka soo gaadhay burbur aad u badan, dad badan ayaa sugaya inay arkaan halka ay dalkooda ka dejin doonaan diyaaradahooda si ay awood ugu yeeshaan inay dalka ka dhoofiyaan oo ay gabbadaan.”
Dad badan oo ajnabi ah ayaa weli ku xayiran: AJ wariye
Weriyaha Aljazeera Hiba Morgan, oo ka soo warameysa Khartoum, ayaa leh in kasta oo beesha caalamku ay rabto in muwaadiniinteeda ay ka baxaan, "su'aashu waxay tahay sida ay u awoodaan inay ku gaaraan meel nabdoon si ay awood ugu yeeshaan inay ka baxaan meel ka baxsan caasimadda Khartoum".
"Dagaal xooggan ayaa ka socda waqooyiga caasimadda ee magaalada Baxri, iska horimaad toos ah oo millatari ayaa u dhexeeya RSF iyo ciidanka Suudaan tan iyo subaxnimadii Sabtida. Waxa kale oo jira iska horimaad iyo sidoo kale duqaymo xagga cirka ah oo ka dhacay aaggaas iyo qaybaha koonfurta iyo bariga ee caasimadda," ayuu yidhi Morgan.
"Waxaa jiray warar sheegaya in la isku dayay in la daadgureeyo… dad badan oo ajnabi ah ayaa sheegaya in sababtoo ah waxay ku harsan yihiin guryahooda meelo badan oo dagaalladu ka socdaan, ma bixi karaan goobtaas nabdoon ee ay ka bixi karaan dowladooda."
‘Dowladda Chad waxay u baahan tahay taageero’ si ay u martigeliso qaxootiga: WFP
Pierre Honnorat, oo ah agaasimaha dalka Chad ee hay’adda cunnada adduunka ee WFP, ayaa u sheegay Al Jazeera isagoo ku sugan caasimadda N’djamena, in waddanku uu u baahan yahay in la taageero qulqulka qaxootiga ka soo gudbaya Suudaan.
"Waxay noqon doontaa mid aad u adag haddii aannaan helin taageero. Waxaan horeyba ugu haynay 400,000 oo Qaxooti Suudaani ah oo ku jira 14 xero oo ku teedsan xadkaas,” ayuu yidhi, isaga oo intaa ku daray in hadda ay jiraan qulqulka cusub ee qaxoontiga, laakiin " gabi ahaanba wax dhaqaale ah ma lahan 400,000".
"Waxaan hadda maamulnay xoogaa shixnad ah oo raashin gargaar ah… Qaar ka mid ah gawaarida xamuulka ah ayaa horeyba u ambabaxay shalay, qaar badan ayaa loo diri doonaa berrito xadka si loo qaybiyo qaybinta ugu horreysa sababtoo ah dadkaas runtii aad ayay u baahan yihiin. Waxaan u baahanahay taageero.
"Xaqiiqdii, iyadoo kiiskan weyn, dowladda Chad waxay u baahan tahay taageero si ay u martigeliso dhammaan dadkaas," ayuu yiri Honnorat.
Colaadda Suudaan waxay ka sii dari doontaa baahiyaha bini'aadantinimo ee hore u jiray: NGO-ga Danishka
Hay’adda Danish Refugee Council (DRC) ayaa sheegtay in ay “aad uga walaacsan tahay sii xumaanaya rabshadaha Suudaan iyo saamaynta ay ku yeelanayaan nolosha dadka rayidka ah, qaxootiga, iyo muhaajiriinta dalka ku sugan”.
"Waa in la sameeyaa qodobbo loogu talagalay bixinta taageero naf-badbaadin ah oo muhiim ah iyo gargaarka caafimaadka ee kuwa lagu qabto iskahorimaadka waana in la ixtiraamaa sharciga bani'aadamnimada," James Curtis, agaasimaha fulinta ee DRC ee Bariga Afrika iyo Great Lakes ayaa ku yiri war-saxaafadeed.
"Shacabka iyo shaqaalaha bini'aadantinimada waa in la xaqiijiyaa inay si badbaado leh uga baxayaan goobaha colaadaha. Helitaanka gargaarka bini'aadantinimo waa in loo diyaariyaa dadka rayidka ah, oo ay ku jirto gelitaanka shaqaalaha bani'aadamnimada ee dadka ay dhibaatadu saameysey."
waxaa qoray warbixintaan wariye ayaanle 24
0 Comments